Праблема здароўя дзяцей сёння стаіць вельмі востра. А што адбываецца са здароўем дзяцей у нашыя дні? З мільёна адносна здаровых дзяцей, што прыходзяць у дзіцячы сад, ужо праз дзевяць месяцаў у кожнага чацвёртага з іх лекары фіксуюць адхіленні ў працы сардэчна - сасудзістай сістэмы. Здароўе дзяцей катастрафічна падае. Можна было б пераадрасаваць гэтую праблему лекарам, бацькам, настаўнікам. Але здароўе не чакае. Медыцына, не можа змяніць здароўе насельніцтва, уплываючы на яго не больш, чым на 10%. Вядучым фактарам здароўя з'яўляецца лад жыцця, які фарміраваць можа сям'я.
Выхавальнікі сочаць за выправай, праводзяць фізкультхвілінкі, даюць інфармацыю пра здароўе. Але гэтага ўсяго вельмі мала. Здаровы лад жыцця фарміруецца ў сям'і. Кожны з бацькоў хоча бачыць сваіх дзяцей здаровымі і шчаслівымі, але далёка не ўсе задумваюцца аб тым, як зрабіць, каб іх дзеці жылі ў ладу з сабой, з навакольным светам, з людзьмі. А між тым сакрэт гэтай гармоніі просты - здаровы лад жыцця. Ён уключае ў сябе і падтрыманне фізічнага здароўя, і адсутнасць шкодных звычак, і правільнае харчаванне, і альтруістычнае стаўленне да людзей, і радаснае адчуванне свайго існавання ў гэтым свеце, і імкненне аказаць дапамогу тым, хто ў ёй мае патрэбу.
Як правіла, вынікам здаровага ладу жыцця з'яўляюцца фізічнае і маральнае здароўе. Яны цесна звязаныя паміж сабой. Не выпадкова ў народзе кажуць: «У здаровым целе - здаровы дух». Псіхолагі і педагогі даўно вызначылі, што самым спрыяльным перыядам для фарміравання карысных звычак з'яўляецца дашкольны і малодшы школьны ўзрост. У гэты перыяд дзіця значную частку праводзіць дома, у сям'і, сярод сваіх родных, чый лад жыцця, стэрэатыпы паводзін становяцца мацнейшымі фактарамі фарміравання іх уяўленняў аб жыцці. Вось чаму менавіта ў сям'і закладваюцца асновы адносін да сябе і свайго здароўя, да здароўя блізкіх, да людзей, да працы, да прыроды. «Дзеці - люстэрка душы» - кажуць у народзе. Дзіцяці патрэбна дапамога дарослых, каб сфарміраваць навыкі, неабходныя для арганізацыі свайго жыцця ў будучыні. Здаровы лад жыцця - гэта радасць для вялікіх і маленькіх у доме, але для яго стварэння неабходна захаванне некалькіх умоў.
Адно з важных - стварэнне спрыяльнага маральнага клімату ў сям'і, што праяўляецца ў зычлівасці, гатоўнасці дараваць і зразумець, імкненні прыйсці на дапамогу, зрабіць прыемнае адзін аднаму, у клопаце пра здароўе членаў сям'і. Вядома, гэта цалкам выключана ў тых сем'ях, дзе частыя скандалы, хто-небудзь з бацькоў злоўжывае спіртнымі напоямі, дзе пануе культ гвалту і грубасці.
Другая ўмова - цесная, шчырае сяброўства дзяцей і бацькоў, іх імкненне пастаянна быць разам, мець зносіны, раіцца. Зносіны - вялікая сіла, якая дапамагае бацькам зразумець ход думак дзіцяці і па першых прыкметах вызначыць схільнасць да негатыўных учынкаў, каб сваечасова прадухіліць іх.
Трэцяя ўмова - павышаную ўвагу да стану здароўя ўсіх членаў сям'і. Гэта ранішняя зарадка разам са старэйшымі членамі сям'і, прабежка вакол дома, сумесныя прагулкі, праветрыванне памяшканняў і выкананне правілаў асабістай гігіены.
Стварэнне спрыяльнага маральнага клімату і здаровага ладу жыцця сям'і забяспечваецца і за кошт сумеснага ўдзелу дзяцей і бацькоў у разнастайных справах. Праца - адзін з вядучых фактараў выхавання ў дзяцей правільных уяўленняў аб ладзе жыцця.
Здаровы лад жыцця неймаверны без стварэння нармальнага экалагічнага асяроддзя ў доме. Абстаноўка, да якой прывыкае дзіця, у далейшым адбываецца ў яго сям'і. Бруд, нясвежае паветра, непрадуманы інтэр'ер - гэта, на жаль, досыць шырока распаўсюджаныя з'явы. Між тым у доме неабходна стварыць і падтрымаць асяроддзе, якое задавальняе патрабаванням экалагічнасці і эстэтыкі. Разам з дзецьмі можна абмеркаваць найбольш мэтазгодны варыянт размяшчэння мэблі, навесці парадак, зрабіць уборку, праветрываць памяшканні, нездарма кажуць: «Чысціня - залог здароўя». Колькі цікавых спраў, якія спрыяюць гарманічнаму фарміраванню душы і цела чакае дзяцей па-за домам. Непасрэдны кантакт з прыродай надае высакароднасць чалавека, фарміруе пазітыўнае стаўленне да прыроды. Поле дзейнасці тут неабсяжна: сумесная пасадка хмызнякоў, дрэў, догляд за імі; выраб кармушак і зімовая падкормка птушак, догляд за хатнімі жывёламі. Усё гэта фарміруе ў душы дзіцяці пачуццё адказнасці, суперажывання, імкненне прыйсці на дапамогу, гонар за добры ўчынак.
Асаблівую значнасць маюць прагулкі дзяцей і бацькоў на рэчку, у лес, у поле. Добра, калі пешаходныя прагулкі чаргуюцца з веласіпеднымі, зімой - лыжнымі. Гэта дазваляе часцей мяняць маршруты, пашыраць уяўленне дзяцей пра свой край. Аднак не варта забываць аб тым, што разам з аздараўленчымі прагулкі выконваюцца і пазнавальныя функцыі. Самымі яркімі ўражаннямі малодшых школьнікаў з'яўляюцца менавіта прагулкі з бацькамі на прыроду.
Калі дарослыя, узяўшы дзяцей за рукі, ідуць, адказваючы на пытанні дзяцей, робячы маленькія адкрыцці, яны паказваюць прыклады беражлівых адносін да прыроды і тым самым выклікаюць у душы дзіцяці не толькі здзіўленне і захапленне, але і павагу да навакольнага свету.
Такім чынам, здаровы лад жыцця ўсіх членаў сям'і ў сучаснасці - залог шчаслівага жыцця дзіцяці ў гармоніі з светам у будучыні.
