ЭНЦЫКЛАПЕДЫЯ ЗДАРОЎЯ
У сучасным грамадстве, у 21 стагоддзі прад'яўляюцца новыя, больш высокія патрабаванні да чалавека, у тым ліку і да дзіцяці, да яго ведаў і здольнасцей. Клопат пра здароўе дзіцяці стаў займаць прыярытэтныя пазіцыі. Любой краіне патрэбныя асобы творчыя, гарманічна развітыя, актыўныя і здаровыя. Здаровае і развітае дзіця валодае добрай супраціўляльнасцю арганізма да шкодных фактараў асяроддзя і ўстойлівасцю да стомы, сацыяльна і фізіялагічна адаптавана.
У дашкольным дзяцінстве закладаецца падмурак здароўя дзіцяці, адбываецца яго інтэнсіўны рост і развіццё, фармуюцца асноўныя рухі, пастава, а таксама неабходныя навыкі і звычкі, набываюцца базавыя фізічныя якасці, выпрацоўваюцца рысы характару, без якіх немагчымы здаровы лад жыцця. Па дадзеных абследаванняў, толькі 5-7% дзяцей нараджаюцца здаровымі, 2-3% маюць першую групу здароўя. На першы погляд нашы дзеці здаровыя і няма прычын хвалявацца, але што такое здароўе? Па вызначэнні Сусветнай арганізацыі аховы здароўя, здароўе - гэта поўны фізічны, псіхічны і сацыяльны дабрабыт, а не толькі адсутнасць хвароб і фізічных дэфектаў.
Што такое здаровы лад жыцця?
1. Рацыянальнае харчаванне.
2. Захаванне рэжыму.
3. Аптымальны рухальны рэжым.
4. Паўнавартасны сон.
5. Здаровае гігіенічнае асяроддзе.
6. Спрыяльная псіхалагічная атмасфера.
7. Загартоўванне.
Асноўнай задачай для бацькоў - фарміраванне ў дзіцяці маральных адносін да свайго здароўя, якое выяўляецца ў жаданні і запатрабаванні быць здаровым, весці здаровы лад жыцця. Дзіця павінна ўсвядоміць, што здароўе для чалавека - найважнейшая каштоўнасць, галоўная ўмова дасягнення любой жыццёвай мэты, і кожны сам нясе адказнасць за захаванне і ўмацаванне свайго здароўя. У гэтым ні што не можа замяніць аўтарытэт дарослага.
Хатні рэжым дашкольніка - адзін з важных складаючых сямейнага выхавання, які дазваляе захоўваць высокі ўзровень працаздольнасці, адсунуць стому і выключыць ператамленне. Сям'я арганізуе рацыянальны хатні рэжым - ён павінен адпавядаць рэжыму ў дашкольнай установе.
ФармуючЫ здаровы лад жыцця дзіцяці, бацькі павінны даць дзіцяці асноўныя веды, уменні і навыкі:
- веданне правілаў асабістай гігіены, гігіены памяшканняў, адзення, абутку;
- уменне правільна будаваць рэжым дня і выконваць яго;
- уменне ўзаемадзейнічаць з навакольным асяроддзем: разумець, пры якіх умовах (дом, вуліца, дарога, парк, дзіцячая пляцоўка бяспечная для жыцця і здароўя;
- уменне аналізаваць небяспечныя сітуацыі, прагназаваць наступствы і знаходзіць выхад з іх;
- веданне асноўных частак цела і ўнутраных органаў, іх размяшчэнне і роля ў жыццядзейнасці арганізма чалавека;
- разуменне значэння здаровага ладу жыцця для асабістага здароўя, добрага самаадчування, поспехаў у занятках;
- веданне асноўных правілаў правільнага харчавання;
- веданне правілаў захавання здароўя ад прастудных захворванняў;
- уменне аказваць дапамогу пры невялікіх парэзах, ударах;
- веданне правілаў прафілактыкі захворванняў пазваночніка, ступні, органаў зроку, слыху і іншых;
- разуменне значэння рухальнай актыўнасці для развіцця здаровага арганізма.
Яшчэ вельмі важная праблема, звязаная са здароўем дзяцей - гэта прагляд тэлевізара і карыстанне камп'ютарам. Камп'ютар і тэлевізар, несумненна, карысныя для развіцця далягляду, памяці, увагі, мыслення, каардынацыі дзіцяці, але пры ўмове разумнага падыходу да выбару гульняў і перадач, а таксама бесперапыннага часу знаходжання дзіцяці перад экранам, якое не павінна перавышаць 30 хвілін.
Важнасць фізічнага выхавання дзяцей у сям'і, даказаць, што гэта вельмі сур'ёзная праблема ў сучасным выхаванні дзяцей. Нас атачаюць машыны, камп'ютары, віртуальныя гульні - прадметы, якія вельмі цікавыя нам, але як раз, з-за якіх мы вельмі мала рухаемся. Сучасныя дзеці бачаць большую цікавасць у віртуальнай гульні, чым у рэальнай гульні ў футбол або тэніс. Галоўная хвароба ХХI стагоддзя - гіпадынамія, г.зн. маларухомасць.
Бацькі лічаць клопат аб умацаванні здароўя дзяцей справай важным, але толькі нешматлікія па-сапраўднаму выкарыстоўваюць для гэтага магчымасці фізічнай культуры.
Фізічнае выхаванне - складовая частка інтэлектуальнага, маральнага і эстэтычнага выхавання дзіцяці. Таму, неабходна прывучаць дзіця да спорту. Назіранні паказваюць, што бацькі звычайна актыўныя і вынаходлівыя ў стварэнні добрых бытавых умоў, у клопаце пра тое, каб дзеці былі прыгожа апранутыя, смачна і сытна накормлены. Але празмерны камфорт і багатае харчаванне пры недастаткова актыўным рухальным рэжыме часцяком вызывае бытавую ляноту, паслабляюць здароўе, памяншаюць працаздольнасць. Бацькі павінны паказваць сваім дзецям прыклад актыўнай, цікавай і рухомай жыцця. Рух - асноўная праява жыцця, сродак гарманічнага развіцця асобы. Важна абвастрыць у дзіцяці пачуццё «мышачнай радасці» - пачуццё асалоды, якое адчувае здаровы чалавек пры мышачнай працы. Пачуццё гэта ёсць у кожнага чалавека ад нараджэння. Але працяглы маларухомы лад жыцця можа прывесці да амаль поўнага яго згасання. Не выпусціць час - вось галоўнае, што трэба ведаць бацькам на гэты конт.
Здароўе - гэта стыль і лад жыцця.
