Асновы выхавання дзяцей закладваюцца ў дашкольным узросце. Таму пажарна-прафілактычная работа з дзецьмі павінна пачынацца з самага ранняга дзяцінства яшчэ ў бацькоўскай хаце. Дзіцяці хочацца ўсё даведацца і самому ўсё выпрабаваць. І, вядома, у першую чаргу дзіця цікавяць яркія і надоўга запамінальныя з'явы і прадметы. А што можа быць цікавей агню, з якім дзіця сустракаецца на кожным кроку? Мама чыркнула запалкамі - агонь; тата пстрыкнуў запальнічкай - зноў агонь; першая ўсвядомленая сустрэча Новага года - і ўсё неба шугае агнямі петард; нават насценныя электравыключальнікі і разеткі вакол дзіцяці запальваюць святло - агонь. Таму бацькам варта самастойна навучыць сваіх дзяцей дзейнічаць у складанай сітуацыі.
На першым жа этапе дзіцячай цікаўнасці неадкладна ўзнікае неабходнасць спыніць любыя свавольствы і гульні з агнём. І тут, на жаль, адных слоўных тлумачэнняў аказваецца заўсёды недастаткова. Пасля таго, як дзіця праявіла першую цікавасць да агню, становіцца ўжо жыццёванеабходным правесці прафілактычнае азнаямленне яго з пагражальнай небяспекай. Так, напрыклад, паднясучы ў сваёй руцэ руку дзіцяці да гарачага полымя, можна своечасова сфарміраваць першыя ўражанні дзіцяці аб небяспецы агню, прымусіць яго ўсвядоміць рэальную неабходнасць быць асцярожным у звароце да любой праявы агню. Дзіцячыя ўражанні застануцца з чалавекам на ўсё жыццё, дапамагаючы яму адэкватна ацэньваць небяспеку агню.
Ва ўзросце ад трох да шасці гадоў дзеці часта ў сваіх гульнях паўтараюць учынкі і дзеянні дарослых, адлюстроўваюць іх паводзіны і працу. На дадзеным этапе развіцця дзіцяці, акрамя мер выхаваўчага характару, патрабуецца яшчэ і ўсталяванне надзейнага рэжыму недаступнасці з боку дзіцяці да ўсіх пажаранебяспечных рэчываў, электрапрыбораў і прадметаў.
Чым большым становіцца дзіця, тым шырэй кола пытанняў, якія цікавяць яго, тым разнастайней гульні, тым лепш яно ў сваіх дзеяннях. Імкненне да самастойнасці асабліва праяўляецца ў той час, калі дзеці застаюцца адны. Прычым "адны" яны могуць заставацца нават пры бачнай прысутнасці дарослых.
Да сямі гадоў дзіця ўпэўнена авалодвае ўменнем карыстацца самымі рознымі прадметамі. Не выпадкова ў гэтым узросце дзіця, на прапанову дарослых дапамагчы яму што-небудзь зрабіць, часта адказвае: “Я сам”.
Зараз ужо не варта цалкам адхіляць дзяцей ад запалак. Улічваючы натуральную цягу дзяцей да агню, варта навучыць іх правільна і бяспечна карыстацца запалкамі, бенгальскімі агнямі, свечкамі, бытавымі электратэхнічнымі прыборамі. У адваротным выпадку простымі забаронамі і пагрозамі бацькі могуць дамагчыся толькі зваротнага эфекту, паколькі яны ўзбуджаюць цікаўнасць, павышаюць імкненне да супраціву і, тым самым, падбухторваюць да самастойных дзеянняў.
Пасля безумоўных забаронаў дзеці пачынаюць гуляць з пажаранебяспечнымі прадметамі ў патаемных месцах. Тут-то і адкрываецца шырокі прастор для дзіцячых падпалаў.
Папярэджваючы выкарыстанне ў гульнях вогненебяспечных прадметаў, важна ў той жа час прывучаць дзіця нічога не браць без дазволу, нават калі гэта ляжыць без забарон, не зачынена і не закрыта. Пры гэтым зусім неабходна перыядычна правяраць і кантраляваць утрыманне дзіцячых кішэняў і патаемных месцаў «сакрэтаў».
Рэакцыя дзяцей у час пажару:
* Напалоханае дзіця заплюшчвае вочы ці хаваецца ў зацішнае месца, думаючы, што там яго ніхто не знойдзе, так выяўляецца інстынкт самазахавання.
* Дзіця можа крычаць ад страху, але калі шок ад падзеі занадта вялікі - голас можа адмовіць, і дзіця будзе проста моўчкі хавацца, што ў выпадку пажарнай небяспекі значна абцяжарвае яго пошук і павышае рызыку гібелі.
* Дзеці часта баяцца пажарных у вялікіх яркіх касцюмах, прымаючы іх за пачвар з мультфільмаў і казак, а таму і хаваюцца ад іх таксама. Абавязкова трэба распавядаць дзіцяці гісторыі пра тое, як яго аднагодак змог спыніць пажар і выратаваць сяброў, як адважныя пажарнікі дапамагаюць пры тушэнні агню.
Важна, каб малы зразумеў, што падчас пажару нельга паддавацца пачуццю страху і моўчкі хавацца, а можна выратаваць сябе і іншых. Ні ў якім разе не варта палохаць дзіця тым, што пры яго дрэнным паводзінах паклічуць страшнага дзядзьку - пажарніка, нельга распавядаць яму страшныя гісторыі, у якіх гаворка ідзе пра гульню з запалкамі, смерці ад узгаранняў і пажараў.
Бацькам трэба навучыць свайго малога таму, як правільна паводзіць сябе пры пажары, распавесці і паказаць месца, дзе ў памяшканні знаходзіцца пажарная шафа, супрацьпажарнае абсталяванне або сродкі, якія дапамагаюць тушэнню полымя (шчыльныя тканкавыя рэчы, коўдры).
Дзіця павінна ведаць, што калі ён бачыць полымя, то трэба:
* клікаць на дапамогу дарослых або патэлефанаваць ім па тэлефоне (для гэтага ў яго мабільным тэлефоне або каля стацыянарнага апарата заўсёды павінен быць нумар суседа, сваяка, службы выратавання і, вядома, ваш);
*у выпадку невялікага ўзгарання на вуліцы, калі няма правадоў, заліваць яго вадой, выкарыстоўваю пажарны гідрант або вогнетушыцелі;
* не тушыць агонь у кватэры самастойна;
* выходзіць з падпаленай кватэры праз дзверы або акно, пры ўмове, што паверх невысокі і акно свабодна адкрываецца;
* ні ў якім разе не карыстацца ліфтам, а спускацца па лесвіцы;
* калі кватэра зачыненая, хавацца ад агню ў ваннай пакоі, сачыць, каб дым не трапляў у вентыляцыю;
Дзеці заўсёды запамінаюць інфармацыю ў выглядзе малюнкаў лягчэй, таму можна вучыць іх правілах супрацьпажарнай бяспекі і паводзінам падчас пажару, малюючы гэтыя сітуацыі і планы эвакуацыі.
Падрыхтавала
выхавальнік дашкольнай адукацыі
Шырма М.Т.
