“Які б ні быў доўгі шлях, заўсёды пачынаецца з першага кроку” - абвяшчае ўсходняя мудрасць. А першыя крокі ў свет эканомікі дзіця робіць у сям'і. Таму сумесная работа педагогаў і бацькоў неабходна для паспяховага эканамічнага выхавання дзяцей дашкольнага ўзросту.
Што можа стаць зместам эканамічнага выхавання ў сям'і? Гэта перш за ўсё, хатняя гаспадарка (хатнія справы бацькоў, прафесіі родных і г. д.), сямейны бюджэт (даходы і выдаткі, зарплаты, пенсія, грошы і інш.)
Сумесная работа ў сям'і дазваляе задаволіць патрэбнасць дзяцей у зносінах, прывучае дзіця да акуратнасці, адказнасці. Менавіта ў сям'і пры ўдзеле ў сумеснай гаспадарчай дзейнасці дзяцей прывучаюць да беражлівасці, эканомнасці. Беражлівасць і эканомнасць – паказчыкі агульнай культуры чалавека, яго сталасці. Яны часта сведчаць пра ўменне клапаціцца аб членах сваёй сям'і, аб рэчах, іх навакольных, аб сабе.
Напрыклад: у доме шафа зламалася. Тата стаў рамантаваць яе, прыцягваючы пры гэтым дзіця. Невялікая дапамога (падтрымаць дзверцы або падаць адвёртку, але важней за ўсё тое, што падкрэсліваецца значнасць яго працы для блізкіх людзей. Яно дапамагло бацьку.)
Пры знаёмстве дзяцей з прафесіямі родных і блізкіх раскрывайце ролю гэтых прафесій у забеспячэнні патрэб і патрэбаў сям'і.
Падарожнічаючы з бацькамі па горадзе, у якім жыве сям'я, дзіця бачыць будынкі: бальніцу, банк, магазін, школу - гэта месца працы людзей. Праца існуе для таго, каб забяспечыць сям'ю прадметамі, якія ім неабходны. Паступова ў дзяцей фарміруюцца ўяўленні аб узаемасувязі паняццяў праца і грошы.
Здзяйсненне з дзіцем сумесных пакупак і з'яўляецца тлумачэннем дзіцяці іх значнасці ў сям'і. Да прыкладу, калі купіць дзіцяці шмат прысмакаў, цацак, то вы не зможаце купіць хлеб ці заплаціць за электрычнасць. А гэта з'яўляецца больш важным.
Прыцягваючы (па магчымасці) дзяцей да абмеркавання сямейнага бюджэту вы выхоўваеце правільнае стаўленне да грошай, развіваеце ўменне лічыцца з патрэбамі і жаданнямі ўсіх членаў сям'і.
У жыцці сям'і ўзнікаюць сітуацыі, якія становяцца прадметам размовы: аб планаванні сямейнага бюджэту, аб добрых справах бацькоў і дзяцей, і дзіця можа прымаць у гэтым удзел. У працэсе абмеркавання дзіця сумесна з бацькамі вырашае важныя пытанні, напрыклад:
- Як назапасіць грошы на жаданую пакупку?
- Ці можна купіць цацку, не аплаціўшы асноўныя выдаткі сям'і (плата за святло, ваду і г. д.?)
Такія абмеркаванні дапамагаюць дарослым знайсці агульную мову з дзецьмі. Дзеці, адчуваючы сваю датычнасць да важнага боку сямейнага жыцця, усведамляюць неабходнасць сувымярэння сваіх жаданняў з патрэбамі сям'і. Так развіваецца здольнасць разумна марнаваць грошы.
Бацькі знаёмяць дзяцей з грашыма і іх рацыянальным выкарыстаннем. Старэйшы дашкольнік уключаецца ў рэальнае жыццё сям'і. Ён выконвае даручэнні бацькоў, звязаныя з некаторымі пакупкамі. Спачатку бацькі яму дапамагаюць, ідуць разам з дзіцем у краму, дзе ён робіць пакупкі ці адлічвае грошы. Затым дзіця ўжо самастойна выконвае даручэнні. Да прыкладу, сочыць за тым, каб у хаце заўсёды быў хлеб. Тут дзіця вучыцца правільнаму абыходжанню з грашыма.
Бацькам варта памятаць, што далучэнне дзіцяці да міру эканамічных ведаў павінна адбывацца натуральна і нязмушана. А зрабіць гэта дапамогуць гульні. Напрыклад: "Сямейны бюджэт", "Каму што трэба", "Раскладзі правільна". Гуляючы з дарослымі, дзіця лёгка і хутка засвойвае матэрыял.
У кожнай сям'і чытаюць дзецям кнігі. Правільна паступаюць тыя бацькі, якія падбіраюць кнігі эканамічнай накіраванасці. Гэта могуць быць апавяданні Э. Успенскага ("Трое з Прастаквашына", "Птушыны рынак", "25 прафесій Машы Філіпенка"., С. Я. Маршака ("Майстар – ламастер", "Пошта" і інш., К. І. Чукоўскага ("Фядорына гора", аўтарскія і народныя казкі "Казка пра рыбака і рыбку", "Мужык і мядзведзь", "Пеўнік і бабовае зярнятка", "Хлопчык – з-пальчык", "Марозка", "Тры парасяці" і інш., прымаўкі, загадкі, прыказкі. Казка займае асаблівае месца ў жыцці дзіцяці. Сюжэты казак і казачныя персанажы прыцягваюць дзяцей. Казка вучыць дзяцей уважліва прыглядацца да навакольнага свету, рабіць правільныя высновы і прымаць самастойныя рашэнні, браць на сябе адказнасць.
Эканамічнае выхаванне ў сям'і не замяняе і не дублюе працу дзіцячага садка. У сям'і, гэта рэальнае эканамічнае асяроддзе, дзе назапашваецца пэўны эканамічны вопыт. Гэты вопыт у далейшым узбагачаецца, удакладняецца, сістэматызуецца. Надаецца сацыяльная накіраванасць, што дазваляе дзіцяці пасля выбудоўваць лінію ўласных паводзін.
