Трэба! Але як? Абмяркоўваючы гэтую праблему, мы гаворым толькі аб пачатках эканамічнага выхавання, якія ўключаюць у сябе даступныя дзецям веды і некаторыя эканамічна значныя якасці асобы, якія бяруць свой пачатак у дзяцінстве: беражлівасць, працавітасць, эканомнасць і інш.
Шматгадовы вопыт працы з дзецьмі дашкольнага ўзросту паказвае, што выхоўваць беражлівасць, руплівасць лягчэй на прыкладзе асабістага прыкладу. "Маё" і "наша" - розныя паняцці не толькі па змесце, але і па ўнутраным іх ўспрыманні. Можна прывесці масу прыкладаў розных адносін да «свайго» і да «агульнага». Прыйшоўшы ў дзіцячы сад са сваёй цацкай (дарагой для яго рэччу), дзіця на працягу дня заклапочана тым, каб не страціць яе, каб ніхто не зламаў і не сапсаваў. Дзіця не прагнае і дае цацку пагуляць іншым дзецям (яму ж таксама даюць!), але пры гэтым яно будзе старанна сачыць за яе захаванасцю. Аднак па адносінах да цацак і іншых рэчаў дзіцячага сада (г. зн. таго, што належыць усім і асабіста яму ў тым ліку) падобнай заклапочанасці няма. Праўда, калі выхавальнік строгі, дзеці баяцца пакарання за зламаную цацку. І часам гэта прыводзіць да таго, што дзіця пачынае звальваць сваю віну на іншых, хлусіць і інш. Але гэта ўжо маральны аспект правіны, які патрабуе спецыяльнага абмеркавання.
Мы ж толькі хочам падкрэсліць, што дзеці па-рознаму ставяцца да асабістай і грамадскай уласнасці. Не ці таму штодзённае жыццё дзіцячага сада дае масу прыкладаў таго, як дзеці бязлітасна псуюць, ламаюць, выкідваюць цацкі і прадметы для працы, зусім не выпрабоўваючы пры гэтым пачуцці віны або турботы?
Нярэдка даводзіцца чуць ад дарослых, у тым ліку і ад педагогаў: навошта дзіцяці берагчы і эканоміць, не такія ўжо вялікія страты ад таго што дзіця ламае цацкі, псуе паперу, фарбы, фламастэры. Вырасце, сутыкнецца з грашовымі выдаткамі, вось тады і перастане псаваць рэчы. Гэта вылікая памылка. Справа не ў зламанай цаццы - з гэтых учынкаў паступова складаюцца звыклыя формы паводзін , выпрацоўваецца пэўны стыль жыцця, змяніць які будзе не проста.
Сям'я - гэта рэальная эканамічная прастора, у якой жыве дзіця. Паўсядзённая праца дарослых, клопат "аб хлебе надзённым", дастатак або, наадварот, беднасць (недахоп грошай, даходы і выдаткі). Дзеці ўключаны ў гэтыя рэальныя жыццёвыя сітуацыі пастаянна.
Дзіцячы сад - нейкая ўмоўная сітуацыя, якая не дае паўнавартаснага вопыта і практычных "эканамічных паводзінаў". Дзеці тут таксама "купляюць", "прадаюць", "мяняюцца", "працуюць", але гэта толькі гульня, якая замацоўвае вопыт, атрыманы ў сям'і.
Эканамічныя веды патрэбныя ўсім, і дзеці дашкольнага ўзросту не выключэнне. З праблемамі эканомікі сутыкае іх сучаснае жыццё. Ужо ў дашкольным дзяцінстве са звыклай роляй бесклапотнага спажыўца дзіця спачатку становіцца свядомым спажыўцом, а пазней стваральнікам прадметаў спажывання.
Але як пазнаеміць дзіця з асновамі такой складанай навукі на даступным яму узроўні?
У дашкольным узросце можна даць элементарныя звесткі з галіны эканомікі: навучыць іх правільным адносінам да грошай, спосабам іх зарабляння і разумнага выкарыстання; з дапамогай гульняў, эканамічных задач, крыжаванак – увесці дзяцей у складаны свет рэчаў, прадметаў, чалавечых узаемаадносін.
Неабходна даць веды аб ўзаемасувязі паміж эканамічнымі і этычнымі катэгорыямі: беражлівасць, сумленнасць, эканомнасць, шчодрасць. Разумна расходаваць грошы, не купляць непатрэбных рэчаў, не зайздросціць новым рэчам аднагодкаў.
Фарміраванне эканамічнай свядомасці - дае веды аб новых прафесіях (менеджэр, бізнэсмэн, фермер, рэкламадавец, банкір, рэкламны агент і г. д.) і ўменне расказаць пра іх. Узбагачаецца дзіцячы слоўнікавы запас, набываюцца такія якасці, як пачуццё ўласнай годнасці, уменні сумленна спаборнічаць і не баяцца пройгрышу, імкненне даводзіць пачатую справу да канца, узнікае здаровая цікавасць да грошай, усведамляюцца правілы іх сумленнага заробку.
