Уменні і навыкі звязнага маўлення не развіваюцца спантанна, і без спецыяльнага навучання дзіця не дасягне таго ўзроўню развіцця звязнай мовы, які неабходны для паўнавартаснага навучання ў школе. Работа, якая праводзіцца ў дзіцячым садзе для паўнавартаснага развіцця звязнай мовы недастаткова, абавязкова намаганні педагогаў дашкольных устаноў павінны падмацоўвацца хатнімі заняткамі.
Складана пераацаніць значэнне звязнай мовы, бо гэта не толькі ўменне дакладна выкладаць свае думкі, правільна казаць, але і магчымасць пазнаваць навакольны свет. Вялікае значэнне набывае развіццё звязнай мовы ў сям'і.
Аднак у сучасных умовах, пры напружаным рытме жыцця, у сям'і маўленчаму развіццю дзіцяці надаецца катастрафічна мала ўвагі. Зносіны дзіцяці з бацькамі часцей за ўсё адбываюцца ў фармаце "пытанне-адказ". Калі дзіця распавядае нешта бацькам, то дарослыя, звяртаюць увагу ў першую чаргу на сэнс яго прамовы, чым на афармленне - складнасць, слоўнікавы запас, граматычныя памылкі.
У выніку да моманту паступлення ў школу самастойнае звязнае маўленне дзяцей аказваецца недастаткова сфарміраваным, яны не ўмеюць складна і паслядоўна выкладаць змест сваіх думак, правільна сфармуляваць пытанне, даць разгорнуты адказ.
Як дапамагчы дзіцяці авалодаць уменнямі і навыкамі звязнага маўлення?
Выкарыстоўваць можна ўсе, што дзіця бачыць вакол сябе. Вельмі важна накіроўваць увагу дзіцяці не толькі на прадметы, але і на іх дэталі. Неабходна разглядаючы прадмет, задаваць дзіцяці пытанні: "Якога колеру? З чаго зроблены прадмет? Якой велічыні?" Сачыце, за тым, каб дзіця адказвала поўным адказам. Пры гэтым дзіця вучыцца параўноўваць, абагульняць, разумець значэнне слоў «шырыня», «вышыня», «даўжыня», «высокі», «нізкіі».
Можна выкарыстоўваць прывабныя для дзіцяці цацкі. Напрыклад, прапанаваць для параўнання дзве лялькі і дзве машыны. Спачатку дзіцяці неабходна ўважліва вывучыць, разгледзець прадметы, а затым расказаць, чым яны адрозніваюцца і чым падобныя адзін ад аднаго. Для некаторых дзяцей прасцей даецца апісанне адрозненняў, чым падобных прыкмет.Такім чынам, называючы самыя розныя прыкметы прадметаў, вы побуждаете развіццю звязнага маўлення ў дзяцей.<o:lock aspectratio="f" v:ext="edit"><w:wrap anchorx="margin" anchory="margin"></w:wrap></o:lock>
<o:lock aspectratio="f" v:ext="edit"><w:wrap anchorx="margin" anchory="margin">Прыклады гульняў і практыкаванняў, </w:wrap></o:lock><o:lock aspectratio="f" v:ext="edit"><w:wrap anchorx="margin" anchory="margin"></w:wrap></o:lock>якія могуць выкарыстоўваць бацькі ў хатніх умовах.
"Што мы бачым у двары?"
Разам з дзіцем паглядзіце ў акно. Пагуляйце ў гульню "Хто больш убачыць". Па чарзе пералічвайце тое, што відаць з вашага акна. Апісвайце усё ўбачанае ў дэталях.
"Я бачу дом. Каля дома стаіць дрэва. Яно высокае і тоўстае, у яго шмат галінак, а на галінках лісточкі". Калі дзіцяці цяжка апісаць прадмет, дапамажыце яму наваднымі пытаннямі. «Ты ўбачыў дом? Ён нізкі або высокі?». Гульня спрыяе развіццю актыўнай мовы, назіральнасці, папаўненню слоўнікавага запасу.
"Размаўляем па-рознаму"
Паспрабуйце адзін і той жа дзіцячы вершык прачытаць спачатку звычайным голасам, 
потым вельмі хутка і вельмі павольна, басам і тоненькім галаском, робячы націск не на тых словах, на якіх трэба. Змяніўшы інтанацыю, можна бяскрыўдны верш прачытаць як страшную гісторыю, ці як тэлевізійны рэпартаж.
«Вывучы верш»
Развучванне вершаў з'яўляецца сродкам замацавання правільнага гукавымўлення, пашырэння слоўнікавага запасу, развіцця гаворкі.
Усе дзеці любяць слухаць вершы, імкнуцца іх запомніць. Падбіраючы вершы трэба ўлічваць маўленчыя магчымасці дзіцяці. Спачатку трэба прамаўляць кожны радок верша. Можна развучваць верш з апорай на наглядныя карцінкі, тым самым развіваць і зрокавую памяць.
"Што мы бачылі ўчора?"
Разам з дзіцем, успомніце, дзе вы былі ўчора, што рабілі, каго сустракалі, аб чым размаўлялі. Фіксуйце ўвагу на дэталях. Гульня спрыяе развіццю памяці, увагі, назіральнасці, папаўненню слоўнікавага запасу.
<o:lock aspectratio="f" v:ext="edit"><w:wrap anchorx="margin" anchory="margin">"Успомні выпадак"</w:wrap></o:lock>
Абярыце з дзіцем нейкую падзею, у якой вы разам нядаўна ўдзельнічалі. Напрыклад, як вы гулялі па набярэжнай і глядзелі святочны салют. Па чарзе расказвайце адзін аднаму, што бачылі, што рабілі. Узгадвайце як мага больш дэталяў.
"Заўсёды пад рукой"
Усім бацькам знаёмыя сітуацыі, калі дзіця цяжка чым-небудзь заняць — напрыклад, доўгае чаканне ў чарзе або стомная паездка ў транспарце. Усё, што трэба ў такіх выпадках — каб у мамінай сумачцы знайшлася пара фламастэраў ці хаця б проста ручка. Намалюйце на пальчыках маляняці тварыкі: адна - усмешлівая, другая - сумная, трэцяя - дзівіцца. Хай на адной руцэ апынецца два персанажа, а на другой, дапусцім, тры. Маляня можа даць персанажам імёны, пазнаёміць іх паміж сабой, праспяваць песеньку або разыграць з імі сцэнку.
"Змяні песню"
Дзецям падабаецца спяваць пра знаёмыя рэчы — аб сабе і сваёй сям'і, аб сваіх цацках і аб тым, што яны бачылі на прагулцы... Выберыце добра вядомую песню і прапануеце дзіцяці прыдумаць да яе новыя словы. Нічога, калі тэкст будзе не занадта сувязным, шмат паўтораў - таксама не страшна. Рыфмы не абавязковыя. Можаце прапанаваць і свой "дарослы" варыянт пераробленага тэксту.
"Чым скончылася?"
Адным са спосабаў развіцця звязнай мовы можа стаць прагляд мультфільмаў. Пачніце разам з малым глядзець цікавыя мультфільмы, а на самым захапляльнае месцы "успомніце" пра неадкладную справу, якую вы павінны зрабіць менавіта цяпер, але папытаеце дзіця расказаць вам пазней, што адбудзецца далей у мультфільме і чым ён скончыцца. Не забудзьцеся падзякаваць вашаму апавядальніку!
"Давай пагаворым"
З'яўляецца звычайнай гутаркай на бытавыя тэмы. Інструкцыя: «Я задаю пытанні, а ты адказвай. Калі хочаш, можаш і ты задаць мне пытанне, а я табе адкажу. Ты сёння снедаў? А што ты еў? Якое сёння надвор'е? Табе падабаецца займацца са мной?»
У залежнасці ад актыўнасці дзіцяці яго ўдзел можа быць кваліфікаваны як ініцыятыўны або пасіўны, а маўленчыя адказы як разгорнутыя або кароткія, самастойныя або з апорай на лексіку пытання. Лепш за ўсё пытанні задаваць розныя па змесце, не звязаныя з агульнай тэмай.
«Паўтары скорагаворку»
Скорагаворкі з'яўляюцца эфектыўным сродкам развіцця гаворкі. Яны дазваляюць адпрацоўваць навыкі правільнай і выразнай артыкуляцыі, удасканальваць плыўнасць і тэмп гаворкі.
«Загадкі»
Адгадванне загадак актывізуе слоўнік дзяцей. Дзіця вучыцца выдзяляць істотныя прыкметы прадметаў. Загадкі пашыраюць кругагляд дзяцей, трэніруюць увагу і памяць, развіваюць назіральнасць і лагічнае мысленне. У працэсе адгадвання загадак дзецям варта задаваць навадныя пытанні. Многія загадкі рэкамендуецца завучыць на памяць.
Як мы бачым, штодзённыя зносіны бацькоў з дзіцем даюць мноства магчымасцяў для развіцця звязнага маўлення. Крыху цярпення і настойлівасці, трохі вынаходлівасці і бацькоўскай увагі — і ваша дзіця прыйдзе ў школу з добра развітым маўленнем.
