Ролі дзіцячых казак у развіцці дзяцей шматгранныя. Ад развіцця фантазіі да развіцця правільнай гаворкі. Казка з'яўляецца неад'емным элементам у выхаванні дзяцей. Яна на даступнай мове вучыць дзяцей жыццю, распавядае пра дабро і зло. Бо казка не толькі забаўляе, але і ненадакучліва выхоўвае. Яна - універсальны настаўнік. Дзеці лягчэй разумеюць казку, чым прэсную дарослую прамову. Таму калі дарослыя хочуць дапамагчы растлумачыць нешта дзіцяці, падтрымаць яго, прыйдзецца ўспомніць мову дзяцінства - казку. Чытаючы і распавядаючы казкі, мы развіваем унутраны свет дзіцяці. Дзеці, якім з ранняга дзяцінства чыталіся казкі, хутчэй пачынаюць гаварыць правільна. Казка дапамагае фарміраваць асновы паводзін і зносін, развіваць фантазію і ўяўленне дзіцяці, яго творчы патэнцыял. Дзеці чэрпаюць з казак мноства ведаў: першыя ўяўленні аб часе і прасторы, аб сувязі чалавека з прыродай, з прадметным светам, казкі дазваляюць дзіцяці убачыць дабро і зло. Але мы звяртаем яшчэ асаблівую ўвагу на ролю казак у развіцці вуснай мовы.
Развіццё маўлення дзяцей у значнай меры залежыць ад патрэбы ў карыстанні мовай. У многіх дзяцей дрэнна развіта звазная мова, яны з цяжкасцю распавядаюць пра падзеі свайго жыцця, не могуць пераказаць літаратурны твор.
Дык вось казка з'яўляецца адным з дзейсных і яркіх сродкаў, якія хаваюць велізарныя дыдактычныя магчымасці ў развіцці гаворкі. Вядома, тэксты казак пашыраюць слоўнікавы запас, дапамагаюць правільна будаваць дыялогі, уплываюць на развіццё звыянага маўлення, але акрамя ўсіх гэтых, хай і вузлавых, задач не менш важна зрабіць дзіцячую гаворку эмацыйнай, вобразнай, прыгожай.
Большасць з дзяцей умеюць самастойна распавядаць казкі і нават спрабуюць прыдумляць свае казачныя гісторыі.
Бацькам варта больш увагі надаваць казцы. Калі дарослы чытае дзіцяці казку або разам з ім яе складае, адбываецца найважнейшы момант аб'яднання двух светаў: свету дарослага і свету дзіцяці, у чароўнай казачнай прасторы.
Казка - гэта выдатны сродак сямейных зносін і развіцця дзіцяці. Яна дапамагае ўсталяваць даверныя адносіны, развіць маўленне дзіцяці і яго фантазію, пазнаёміць з навакольным светам і навучыць зносінам. Але самае галоўнае - казка мяняе і дарослага, бо яго фантазія і маўленне развіваюцца таксама! Да таго ж ён пачынае глядзець на свет зусім іншымі вачыма і ўспамінаць сваё дзяцінства.
Для чытання казак важна выбраць "правільны" час, калі дзіця будзе спакойна і ў добрым настроі. Можна рабіць гэта перад сном, калі ёсць час абмеркаваць казку. Чытаць трэба з задавальненнем і не адцягвацца, гэта прынясе больш карысці і станоўчых эмоцый. Казкі пашыраюць пазнанне дзяцей. Форма ўспрымання дабра і зла ў дарослых не з'яўляецца вобразнай. Дзеці не могуць успрымаць інфармацыю ў такой форме, ім неабходна вобразнасць, гульня.
Роля дзіцячых казак у выхаванні дзяцей не можа быць не заўважаная. Дзіця, прадставіўшы вобразы, вучыцца разумець унутраны свет герояў, суперажываць ім і верыць у сілы дабра. Роля дзіцячых казак не абмяжоўваецца толькі прыемным правядзеннем часу. Казкі можна разглядаць як спосаб зняцця трывогі ў дзіцяці. З дапамогай казак можна дапамагаць пераадольваць негатыўныя бакі асобы, якая фарміруецца. Выбіраючы казку для дзіцяці, абавязкова трэба ўлічваць асаблівасці эмацыйнага развіцця вашага малога.
Дзіцячыя казкі пашыраюць слоўнікавы запас малога, дапамагаюць правільна будаваць дыялог, развіваюць складную лагічную гаворку. Не менш важна зрабіць гаворку дзіцяці эмацыйнай, прыгожай, вобразнай. Фарміруецца ўменне задаваць пытанні.
Гэтак жа ў выхаванні акрамя інтуітыўнага фарміравання асноў вуснай прамовы, неабходна спецыяльнае навучанне. Вялікае значэнне трэба надаць канструяванню слоў, прапаноў, словазлучэнняў. Вельмі важная сувязь паміж маўленчай і разумовай дзейнасцю дзяцей. Казка яшчэ павінна спрыяць зносінам. Задача выхавання дзяцей казкамі даволі складаная. Трэба ўлічваць шэраг момантаў звязаных з асаблівасцямі вашага дзіця. У казках закладзена шматвекавая народная мудрасць. Вельмі часта казкі абвінавачваюць у жудаснай рэалістычнасці. Жорсткія дзеянні, якія бачыць дарослы, дзіця ўспрымае вобразна. Калі дзіця, неаднаразова, бачыла сцэны гвалту па тэлевізары, то яно не зможа гэта вобразна ўспрымаць у казках.
Трэба растлумачыць дзіцяці, што дрэннае павінна загінуць. У казках заўсёды перамагае дабро - гэта вельмі важна ў выхаванні дзяцей на казках. Тады яму лягчэй будзе спраўляцца з жыццёвымі цяжкасцямі.
Важна і ваша стаўленне да казкі. Калі вы адчуваеце, што гэта іншы, казачны свет, то і раскажыце яе цікавей. Адну і тую ж казку можна чытаць дзіцяці шмат разоў, гэта дапаможа яму зразумець яе сэнс. Калі яно зразумее сутнасць казкі, яна стане яму не цікавая. Кожны можа знайсці ў казцы тое, што зразумела і блізка менавіта яму. Праз казку можна прывіць дзіцяці любоў да чытання. Казка ў поўнай меры павінна выкарыстоўвацца ў сям'і ў выхаванні дзіцяці. Праз казку дзіцяці лягчэй зразумець, што такое «добра» і што такое «дрэнна». Дзіця ўяўляе сябе станоўчым казачным героем. Казка з'яўляецца адным з самых даступных сродкаў, для паўнавартаснага развіцця дзіцяці.
Не трэба прымяншаць ролю дзіцячых казак у выхаванні дзяцей. Калі правільна падабраць казкі з узроставымі асаблівасцямі дзяцей, можна станоўча ўплываць на эмацыйны стан дзіцяці. Карэктаваць і паляпшаць яго паводзіны. Калі звяртаць увагу на нялюбых і любімых герояў дзіцяці, можна своечасова выявіць і скарэктаваць магчымыя псіхалагічныя праблемы дзіцяці. Фантазію дзіцяці лёгка накіраваць у станоўчае, так і ў адмоўнае рэчышча развіцця.
Мабыць, адзін з самых дзейсных спосабаў аб'яднаць дарослага і дзіця, даць ім магчымасць зразумець адзін аднаго - гэта казка. Яна дапамагае адрадзіць духоўны вопыт нашай культуры і традыцыі нашага народа, вучыць дабру і справядлівасці.